Jemen
December 1998 / januari 1999
We gingen naar Jemen voor een duikvakantie. 3 Maanden eerder was de eerste duikbasis in Jemen geopend door een Duitser en hij organiseerde er duikreizen naar toe met diverse optionele excursies. Wij hadden al enkele indrukwekkende documentaires over Jemen gezien, dus naast 2 weken duiken wilden wij er ook een week of wat rondreizen. Jemen is een schitterend land, woest en onherbergzaam en toch vind je overal uit leem opgetrokken dorpjes. Vaak ‘in the middle of nowhere’ midden in de woestijn of tegen een kale rotswand. Na 1 week duiken zijn we een paar dagen naar Wadi Hadhramaut gegaan, om de drukte rondom ons hotel in El Mukala te ontvluchten, daar de president naar ons hotel was gekomen.
Een Wadi is een rivierbedding, in een woestijnachtig gebied staat deze rivierbedding het grootste deel van het jaar droog maar na een hevige stortbui kan deze bedding in enkele minuten tijd veranderen in een woeste rivier. Dit hebben we in buurland Oman enkele jaren geleden meegemaakt. Daar de grond zo kurk en kurk droog is, kan het water niet goed de grond in zakken en wordt het een woeste stroom. Langs zo’n Wadi zie je dan ook wat groen, en na zo’n regenbui wordt gelijk de hele omgeving groen.
Het meest indrukwekkende stadje in Wadi Hadhramaut was Shibam, ook wel het Manhatten van de woestijn genoemd. Een stadje midden in de woestijn, daar waar de Wadi op zijn breedst was, met hoge vestigingsmuren uit leem opgetrokken, met nog hogere lemen ‘torenflats’ 8-9 verdiepingen hoog soms. De meeste honderden jaren uit, verschillende dateren zelfs nog uit de 13e eeuw. Maar overal in Wadi Hadhramaut vind je indrukwekkende stadjes, sommige vallen nauwelijks op, vaak 
zijn de huizen van de zelfde kleur als de rotswand waartegen ze zijn gebouwd. Of zijn ze boven aan de rand van een klif gebouwd. Jemen is een streng islamitisch land. Vele vrouwen zijn compleet gesluierd, meestal in het zwart gekleed, vaak nog met zwarte handschoenen en bedekte voeten. Maar bij sommigen zie je nog wel de ogen. Het was grappig om te zien dat sommigen geheel gesluierde vrouwen een bril over hun sluier droegen, of dat ze een hele grote bril droegen, terwijl de opening van hun sluier maar 1 cm was. Ik had dit graag gefotografeerd, maar dat mag niet. In Wadi Hadhramaut wordt op sommige plekken aan landbouw gedaan, dit gebeurt door de vrouwen. Op hun hoofd, over hun sluier dragen ze rieten hoeden, van die hoge heksenhoeden. Een mooi gezicht.
Op sommige plekken kun je nog goed zien dat Zuid-Jemen voorheen socialistisch was. In de jaren zestig, na de onafhankelijkheid van de Britten, werd het socialistisch. Tarim was vroeger de rijkste stad van het Arabische schiereiland, met tientallen enorme paleizen, het had de eerste geplaveide straten, brede lanen en parken. Maar de socialistische regering onteigende al deze paleizen en de meeste rijke families vluchtten naar buurlanden, India en Indonesië. Maar de staat deed niets aan het onderhoud van deze stad en haar paleizen, niets werd gerenoveerd.
De meeste paleizen zijn echte ruines geworden, flink vervallen, leegstaand, een en al vergane glorie. Toch kun je nog heel goed zien dat dit eens een schitterende stad moet zijn geweest met prachtige paleizen, zo uit de verhalen uit 1001 nachten. In 1994 na de eenwording van Noord en Zuid Jemen (Noord Jemen was niet socialistisch) zijn deze paleizen weer teruggegeven aan de oorspronkelijke eigenaren. Slechts enkele zijn teruggekeerd, enkele proberen hun vervallen paleizen weer te restaureren.
Maar vaak zijn ze zo vervallen dat het mij goedkoper lijkt een nieuw paleis te bouwen dan het oude te renoveren. Maar dat ze vroegen, zo midden in de woestijn, zo ver afgelegen, waar absoluut niets is, zulke schitterende paleizen konden bouwen. Al die pracht en praal moest van heinde en verre gehaald worden. Zoals ik al kort had aangegeven was de president van Jemen op bezoek in ons hotel. Hij kwam met een hele horde lijfwachten en veiligheidsmensen, die van hot naar her renden en nog met 600 zwaar bewapende militairen. De veiligheidsmensen zagen ons, we waren met zo’n 10 toeristen daar, het liefst verdwijnen, maar de president vond dat wij wel mochten blijven. Toerisme is natuurlijk een belangrijke bron van inkomsten en met de bouw van dit hotel en het duikcentrum hoopte men natuurlijk op meer toeristen. Wel moesten we van kamer veranderen. Maar wat een gekkenhuis, de militairen sliepen overal, in de gangen, buiten, overal lagen slaapzakken en maar qat kauwen. 
Overal zag je kale takjes liggen, uitpuilende wangen door de homp qat. Dit zou je bij ons leger niet kunnen voorstellen, qat is weliswaar geen softdrug, maar het is wel een opwekkend middel, net zo iets als cocabladeren kauwen. Het terrein werd wel een zooitje, overal qatresten, etensresten, blikjes, plastic flessen. Vandaar dat we toen maar naar Wadi Hadhramaut gingen.Wel hebben we nog de eerste en waarschijnlijk ook de laatste duik van de president gezien. Dat was een hele bedoening. De meeste Arabieren kunnen niet zwemmen, zo ook de president, maar met een stabilizing jacket blijf je drijven. En als de president gaat duiken, duikt natuurlijk een hele horde lijfwachten mee. Niemand kon duiken, de meeste ook niet eens zwemmen, dus het was een heel gespartel en paniek. 
Maar samen met de duikleider en 2 locale duikbegeleiders, heeft de president 15 minuten gedoken. Ik kan beter zeggen heeft hij met zijn duikuitrusting over zijn kleding heen, gesnorkeld. De lucht mocht natuurlijk niet uit zijn stabibizing jacket. Aan het eind van die 15 minuten, toen de paniek minder was, men had ontdekt dat men met die jackets bleef drijven, werd de pers erbij gehaald. De volgende ochtend stond er een foto van de president met duikuitrusting, half in het water, in de krant en 1 foto, waar hij achter het stuur van een speedboot zat. Toen de president na afloop langs ons omhoog kwam, wij zaten op het terras, vroeg hij ons in het Engels waar wij vandaan kwamen. De veiligheidsmensen wilden ons gelijk wegsturen, maar de president gaf een teken dat wij konden blijven zitten. Hij was vroeger de president van Noord Jemen en is in het zuiden waar de duikbasis was niet zo populair, logisch na een bloederige burgeroorlog. 
Vandaar al die veiligheidsmaatregelen denk ik. Bij de verkiezingen in 1994 had hij gewonnen, niet zo moeilijk, Noord Jemen heeft 7 miljoen inwoners en Zuid Jemen 2 ½ miljoen. Maar zelfs voor dat al die militairen kwamen, had je soms een beetje een raar gevoel omdat er zoveel mannen met kalasnikovs rondliepen. Zo’n traditionele kromdolk, die vrijwel alle mannen droegen, heeft wat, maar die kalasnikovs minder. Net alsof iedereen na de burgeroorlog zijn wapens mocht behouden. Ondanks dat het zicht maar een meter of 15 was, was het goed duiken, er zat enorm veel vis. Het was de paartijd van de sepias, vrijwel elke duikgang zag je enkele paartjes. Het mannetje lijkt zo beschermend en teder, met zijn 8 armen streelt hij de hele tijd het vrouwtje. Kom je iets te dichtbij, dan schermt hij haar helemaal af, hij is een stuk groter en hangt dan helemaal over haar heen. 
Het vrouwtje ook enkele keren eieren zien leggen, elke paar minuten legt ze 1 ei onder een koralen overhang. Als ze niet aan het paren waren kon je zo dicht bij komen dat je ze zelfs kon aanraken. Han heeft hier schitterende video-opnames van kunnen maken. Tijdens 1 duikgang, toen doken we maar met zijn tweeën, dolfijnen gezien. We zagen een groep tonijnen wegschieten, hoorden de dolfijnen en enkele seconden later een groepje van zo’n 10 dolfijnen langs schieten die tonijn aan het jagen waren. Een schitterend gezicht, we keken elkaar aan van ‘wow te gek’ en jammer dat het zo kort was. Maar toen kwam het groepje dolfijnen terug, ze hadden hun jacht afgebroken om ons beter te bekijken, ze zwommen een paar keer voor ons langs, stonden recht overeind en keken ons aan. Het zijn echt nieuwsgierige dieren. Ze hadden dus vanuit hun ooghoeken iets raars gezien en keerden om, om even goed te kijken wat dat was geweest. Het was net alsof ze ons aankeken en dachten, wat voor enkele rare vissen zijn jullie. Het gebeurde zo onverwacht, wij waren gewoon te perplexed om echt te reageren, we hielden allebei automatisch onze adem in. 
Dolfijnen staan erom bekend dat ze bang zijn van luchtbellen. Maar daar wij doodsstil in het water dreven, niet bewogen, verslapte al gauw hun aandacht en gingen ze weer verder. Han kon nog wel zijn videocamera aanzetten, maar had niet de tijd hem goed in te stellen. Dit was echt mazzel. Ze tientallen keren vanaf de boot gezien, heel wat keren met snorkel van boord gesprongen, maar steeds te vergeefs. Nou zagen we zelfs 2x, toen we bij de boot kwamen en juist uit het water wilde gaan, riep de bootsman, dolfijnen, en wij ons direct laten zakken. Nou een groepje van 8 dolfijnen die passeerden, en weer, enkele kwamen terug om ons wat beter te bekijken, alleen wat korter dan de 1e keer. Dit is waar voor je gaat, op een duikvakantie, we zijn al heel verwend en elke keer hoop je weer op iets heel bijzonders. 
De andere duikers baalden als een stekker dat ze die middag niet mee waren wezen duiken, allemaal ervaren duikers die ook nog nooit dolfijnen tijdens het duiken hadden gezien. Eerst wilden ze het niet geloven, maar ’s avonds de video afgespeeld.In de derde week kwam er ook nog een Spaanse cameraploeg van Tele 5 naar het hotel, zij maakten een rapportage van een expeditie door de Arabische wereld. De expeditie zat er bijna op. Ter ontspanning gingen 2 Spanjaarden de middagduik met ons mee. Zij werden vanaf de kant gefilmd. Toen ze zagen dat Han onder water filmde, vroegen ze of ze een kopie van het bandje mochten, ze zouden graag enkele minuten onderwateropnames in hun rapportage monteren. We hebben hen toen nog even gefilmd, dat ze van de boot in het water sprongen en langzaam wegdoken. Thuis de mooiste stukjes voor hen gemonteerd en toegestuurd. En inderdaad enkele maanden later kregen wij een videoband met de rapportage toegestuurd met enkele korte onderwateropnames erin. 
De laatste dagen van de vakantie gingen we naar Sana’a, de hoofdstad. Een schitterende stad, vooral de oude citadel. Zulke mooie huizen, wat een architectuur, de ene foto na de andere genomen, het ene huis nog mooier dan de andere. En een heerlijke soek, je kon uren door die kleine steegjes dwalen. De ramadan was juist begonnen, dus ’s avonds was er een hele gezellige feestelijke sfeer in de citadel. Nog enkele uitstapjes in de omgeving gemaakt. Maar de citadel van Sana’a sloeg echt alles. 
We waren nog geen week thuis of we hoorden dat er een paar Nederlanders waren ontvoerd, die in Sana’a woonden en werkten, in een straat vlak achter ons hotel. Gelukkig zijn zij na 3 weken goed vrij gekomen. 2 Duitsers die kort daarna werden ontvoerd hebben het niet overleefd. Diverse sjeiks daar hebben hun privé legertje waar af en toe rare stunts en acties mee uitgehaald worden. Hoe mooi het land ook is, het blijft oppassen voor toeristen.